Wijngeluk in Tokaj (3): István Szepsy

Ook een wijnmaker maar een mens, zelfs als hij als een icoon wordt beschouwd en István Szepsy heet. Maar toch ... door dé wijnmaker van Hongarije opgehaald te worden in Tarcal omdat het 'met het openbaar vervoer zo lastig is om in Mád te komen' voelt stiekem als een grote eer. We mogen zomaar aansluiten bij een vijfkoppig gezelschap, dat maanden geleden geboekt had bij Szepsy. Tel daarbij op dat de wijnmaker toch heel gewoon is gebleven, en last but not least, dat zijn wijnen één en al feest zijn ... dan is er nog maar één conclusie mogelijk: alleen al voor István Szepsy is het de moeite waard om naar Tokaj te reizen.

Een korte biografie

De familie Szepsy is sinds de middeleeuwen een dynastie van wijnmakers. Tijdens het communisme viel het wijndomein uiteen, maar de familie mocht wel een eigen perceel (0,3 ha) bezitten. Na zijn studie aan de Landbouwhogeschool trok István Szepsy in 1975 naar Mád in Tokaj, huurde percelen en kocht steeds nieuwe bij. De staat wilde Szepsy's wijnen graag hebben en betaalde er ook redelijk goed voor.

De wijnen uit Tokaj hadden inmiddels een slecht imago, wat ook te maken had met het gegeven dat er coute que coute wijn verkocht moest worden aan Rusland. Van niet kunnen leveren aan een 'bevriend' land kon immers geen sprake zijn. Szepsy strijdt al sinds mensenheugenis tegen dit beeld, dat nog heerst. Na de val van het communisme wilde hij een nieuwe richting inslaan. 'Ik wil perfecte wijn maken', zegt hij nu.
In 1989 stichtte Hugh Johnson de Royal Tokaji Borászat (Royal Tokaji Wine Company) in Mád. Szepsy was hier wijnmaker tot hij de leiding kreeg over Királyudvar in Tarcal. In 2005 verliet hij het laatstgenoemde wijndomein. Intussen werkte hij verder aan de ontwikkeling van zijn eigen wijnen. In 1989 bracht hij ze voor het eerst onder zijn eigen naam uit, met een daverend succes als gevolg.
De meestgehoorde kritiek op zijn 6 puttonyos aszú uit dat jaar was dat Szepsy met zo'n kleine hoeveelheid van zo'n topkwaliteit niet de markt op had mogen gaan. Een groter compliment is natuurlijk nauwelijks denkbaar. 
De wijnmaker concentreert zich de laatste jaren op het verder ontwikkelen van de droge furmint. Volgens hem heeft deze druif, deze wijn het in zich om het boegbeeld van de Hongaarse wijnen te worden. 
Vanaf 1995 worden Szepsy's eigen wijnen in Hongarije en in het buitenland verkocht, in de eerste plaats in Groot-Brittannië. Het wijngoed is nu 63 ha groot, waarvan 47 ha opbrengst geeft. 

Vulkaantjes

De wijngaarden van Szepsy zijn te vinden in de omgeving van Mád, in Tokaj-Hegyalja met zijn 400 uitgedoofde, oude vulkanen. De percelen dragen namen als Urbán, Nyulászó, Szent Tamás, Úrágya, Király. Voordat we de kelder ingaan om te proeven, vertelt de wijnmaker enthousiast over de eigenschappen van deze percelen, en over de 17 vulkaantjes, waarop zijn wijngaarden zich bevinden.

In de kelder trekt Szepsy de ene na de andere fles open, tien in totaal. Hieronder een selectie.

Furmint 2008
Een mooie, droge furmint waar mijn hart sneller van klopt. De neus is nog ietwat gesloten. In de smaak frisse zuren, met wat grapefruit. Een elegante wijn, die aan het einde nog wat hoekig is. Ik zou hem nog een jaar laten liggen.

Urbán Furmint 2008
In de geur ananas en vanille. Een olieachtige structuur in de mond, rijk aan citrustonen, een mineralige, bijna beendroge (1 g/l restsuikers), zuivere wijn, die ik nog wat hoog in de zuren vind. Mijnheer H vindt het met de zuren wel meevallen.

Furmint 2007
Een indringend geurenpalet, mineralen, citrus, groene appel, abrikoos. In de smaak tropische vruchten, wat petrol, fraaie bittertjes en wat restsuikers en zachte zuren. Een complexe stoere wijn, schitterend, helemaal rond! Ik begrijp Szepsy, die zelf het liefst deze furmint drinkt.

Királydűlő Hárslevelű 2007
Een beendroge hárslevelű, met flink wat mineralen in het glas. De zuren zijn zwaar dominant. Een masculiene wijn, een a-typische hárslevelű. Ik ben er niet stuk van. In een recensie las ik dat het beter is om uren over deze wijn te doen. Je wordt dan een complete, spannende verandering gewaar in geur en smaak.

Szent Tamás Furmint 2007
Een arsenaal aan geuren bereikt mijn neus: caramel, koffie, vanille, paddestoelen, natte aarde. In de smaak caramel, vanille, iets zoutachtigs, een botertje, petrol. Wow! Een prachtige, complexe wijn, waar ik als een blok voor val!

Szamorodni 2003 en 2006
Het woord 'szamorodni' komt uit het Pools en betekent zoveel als 'oorspronkelijk, zoals het komt'. De term is een verwijzing naar de productiemethode van deze wijn. De botrytisdruiven worden bij de pluk niet gescheiden van de ongeschonden druiven, ze worden samen verwerkt. 
We mogen szamorodni uit twee verschillende jaren proeven. 
Die uit 2003 heeft een neus van abrikozen, sinaasappelschil en honing, de jongste peren en perzik. Over het algemeen vind ik zoet en zuur bij beide wijnen niet helemaal in balans, vooral de szamorodni uit 2006 mist naar mijn idee wat zuren. (In  Budapest inmiddels, door wat recensies bladerend en lezend, lijkt het erop dat ik hierin alleen sta.)

Tokaji Aszú 6 puttonyos 2005

Deze aszú heeft een prachtige goudgele kleur. Een vol mondgevoel, een dikke structuur waarbij ik aan nectar moet denken. Ik proef honing en krenten, in de afdronk citrustonen, maar ai ... alweer te weinig zuren naar mijn smaak. Dat voelt snobistisch, wanneer ik lees dat een halve literfles van deze wijn voor 88 euro in de winkel te koop is.

(wordt vervolgd ...)