Wijnjaar 2010: het kon niet slechter

2010 zal de Hongaarse geschiedenisboeken ingaan als een rampzalig wijnjaar. In het hele land was het te koud en was er te veel neerslag. In de zomer leden de druiven onder schimmelziekten als meeldauw en valse meeldauw. In het gunstigste geval konden deze ziekten met de grootst mogelijke inspanningen bestreden worden. Daarnaast brak de hoeveelheid regen in Hongarije een absoluut record. In de afgelopen 150 jaar, sinds er metingen plaatsvinden in het land, was er nog nooit zoveel regen gevallen. In de Bükk, in het noorden van het land, viel 1500 millimeter. Ook in de oogstmaanden regende het onophoudelijk. Bovendien was september een koude maand. 

Een zorgvuldige selectie van de druiven bracht maar gedeeltelijk redding. Omdat alleen de allerbeste druiven tot wijn werden verwerkt, ging vaak meer dan de helft van de oogst verloren. Maar was het echt zo erg? Geen nuancering mogelijk? Hieronder het resultaat van een klein onderzoek met behulp van het internet.

2010: een roséjaar

Druiven worden zuur als de zon te weinig schijnt en als de neerslag te groot is. Het suikergehalte in de druiven (uitgedrukt in graden mostgewicht) blijft te laag, waardoor de wijnen weinig geconcentreerd zullen zijn, en verder weinig alcohol en veel zuren zullen bevatten. Niet echt een genot als je een liefhebber bent van een mooi glas wijn. Op grond van dit gegeven besloten veel wijnmakers van hun rode druiven rosé te maken. Dit is de reden dat het afgelopen wijnjaar inmiddels als een rosé-jaar te boek staat.

Landelijke verschillen
Gold dit dan voor het hele land? Normaliter gedijen bepaalde druivensoorten juist beter bij wat meer koelte. De rode wijnen in Eger deden het bijvoorbeeld in het superhete 2007 beter dan de witte. Misschien hielden bepaalde druivensoorten zich afgelopen jaar in bepaalde gebieden beter dan andere. Was 2010 dan in heel Hongarije zo smartelijk? Laat ik hierover kort zijn. Het antwoord is: ja. Er waren nauwelijks uitzonderingen. Zo viel voor Tamás Dúzsi uit Szekszárd de schade relatief mee, maar alleen omdat hij altijd al veel rosé en lichte, witte wijnen maakte. Maak ook hij kon vorig jaar zijn grote, rode wijnen van merlot en shiraz wel vergeten.
Het is ook niet zo, dat wit het er beter vanaf bracht dan rood. In de wijngebieden waar vooral wit gemaakt wordt, klaagden de wijnmakers ook over ernstige schade in hun wijngaard.

Vragenformulier
De Beschaafde Alcoholist (a Művelt Alkoholista) zond vorig jaar vragenformulieren naar een paar bekende wijnmakers in de belangrijkste Hongaarse wijnregio's. Hij vroeg ze onder andere:
- het wijnjaar 2010 op een schaal van 1-10 te waarderen
- aan te geven welke van hun druiven goed gedijden in 2010
- en welke druiven het meest schade hadden geleden.
De antwoorden verschilden weliswaar per wijndomein, ook binnen hetzelfde district, maar de uitkomst was overduidelijk: 2010 was echt een rampjaar. 

Druiven

De vijf ondervraagde wijnmakers uit Eger en Szekszárd gaven aan dat hun kékfrankos (blaufränkisch) het minst te lijden had gehad. Volgens zeven wijnmakers in Tokaj en Somló gold dat voor hun hárslevelű (Lindenblättriger). In Villány gaven drie wijnmakers aan dat hun cabernet franc zich het beste gehouden had. Let wel: dit betekent niet, dat deze drie druivenrassen het goed deden, nee: deze hadden het minst geleden.

Niet alle wijnmakers werd gevraagd naar hun ervaringen, zodat het moeilijk is om eensluidende conclusies te trekken. De algemene indruk is in ieder geval, dat de ene druif het soms beter deed bij de ene wijnmaker dan bij de andere, ook binnen één wijngebied. Zo zegt Vylyan uit Villány dat hun pinor noir het beste stand had gehouden, terwijl Günzer - uit dezelfde regio - vertelt, dat zijn pinot noir (naast de merlot en cabernet franc) juist het meest geleden had onder het weer.

Ervaringen van wijnmakers
In het juninummer van het nieuwsblad van Bortársaság zegt Figula uit Balatonfüred dat we niet moeten vergeten dat we de laatste tien jaar verwend zijn met prachtige oogstjaren. Voor dit wijnhuis geen topwijnen uit 2010. Hun wijnen uit dat jaar zijn uiteindelijk wel van een goede kwaliteit, maar er werd slechts 40% van de normale hoeveelheid geproduceerd.
Tiffán uit Villány besloot om rosé te maken van de druivensoorten, die normaal de basis van hun topwijnen vormen. "We maakten deze keuze, omdat onze druiven het minimale mostgewicht van 21-22 graden niet haalden en 18-19 graden meer dan voldoende was om er mooie rosé van te maken." Hun Rosé 2010 wordt nu fluwelig en harmonieus genoemd.
Ráspi uit Sopron geeft het rampzalige oogstjaar bijna een nul op de schaal van 1-10.
In Tokaj viel weliswaar drie keer zoveel regen als normaal, maar toch bleef Királyudvar hier volgens hun biologisch-dynamische principes werken. In proefnotities worden hun Sec 2010 en Lapis Furmint 2010 nog niet eens zo slecht gewaardeerd: rond de 6-7 punten op een schaal van 1-10. Overigens is van hun totale oogst 60-65% verloren gegaan.
De woorden van Lajos Gál spreken pas echt boekdelen. "Welke druiven vooral schade leden? Dat waren de druiven die we met de sproeimachine niet konden bereiken. Omdat die onderweg naar de wijngaard in de modder bleef steken."
Bij Tamás Dúzsi uit Szekszárd is de volledige kadarka-oogst verloren gegaan, dankzij het feit dat er tot eind oktober meer dan 1350 millimeter regen was gevallen, terwijl druiven maximaal 900 millimeter kunnen hebben.

Iets positiefs?

Is er niets positiefs te zeggen over 2010? Hoogstens dat de wijnmakers tot het uiterste werden uitgedaagd. Zoals Dúzsi het verwoordt: "In dit jaar kwam het aan op vakkennis en ervaring. Als je een mooie wijn kon maken, was dat niet dankzij het mooie weer en de dure houten vaten."

Gróf Buttler uit Eger besloot vorig jaar helemaal geen wijn te maken. Waarschijnlijk moet de oorzaak in dit geval niet alleen in het slechte oogstjaar gezocht worden. Het wijnhuis heeft een stormachtig jaar met een zwaar bekritiseerde wisseling van eigenaar en directie achter de rug.

Geen topwijnen in 2010
Topwijnen uit 2010 kunnen we dus wel vergeten. Zoals Bortársaság ook schrijft in zijn nieuwsblad: dit jaar geen Merengő, Áldás, Örökké, Szárhegy, Infusio, Loliense, Sessio, Evangelista, Prior, Banyászó, Barbár, Franciscus, Kopár, Cuvée 11, 7, 5, Grádus, Primarius, Dél, Ördögárok, Hangács, Magyalos, Ferenchegy, Solus, Magnifico.
(Met dank aan De Beschaafde Alcoholist: A Művelt Alkoholista op www.alkoholista.blog.hu)