Wijnexcursie naar Tolna

De eerste zaterdag van oktober was ik met een groepje wijnliefhebbers op excursie in het wijndistrict Tolna. In Paks, om preciezer te zijn. Dit wat ingeslapen industriestadje met zijn 20.000 inwoners is vooral bekend vanwege zijn kerncentrale, de enige in het land. Ooit was dat voor veel mensen de reden om hierheen te verhuizen; werken bij de kerncentrale betekende immers automatisch dat je de beschikking kreeg over een eigen woning. In de communistische tijd van dramatische tekorten op de woningmarkt was dat een enorme motivator. 
Eerlijk gezegd had ik niet veel verwacht van het uitstapje. De organisator van de excursie, Gábriel Nyulasi, wilde ons echter laten zien dat Paks meer te bieden heeft dan een kerncentrale. Om maar wat te noemen: de schitterende kerk van Makovecz en wijnhuis Fabro, met een mooie wijnkelder, een uitstekende keuken en supergastvrije eigenaren.

Een drinkbaarder Hongarije

foto: Gábriel Nyulasi

Gábriel Nyulasi werd in 2007 uitgeroepen tot wijnconsument van het jaar. Hij riep bijna op hetzelfde moment de vereniging Az Ihatóbb Magyarországért in het leven, wat ik voor het gemak maar vrij vertaal als Een drinkbaarder Hongarije. Nyulasi wil wijnmaker en consument bij elkaar brengen en volgt daarvoor de ontwikkelingen op de Hongaarse wijnmarkt op de voet. Hij heeft een enorm netwerk en probeert eens in de maand een excursie te organiseren naar een wijnhuis. Daarbij worden ambachtelijke wijnmakers in minder bekende wijngebieden niet geschuwd. Onze reis naar Tolna was daar een mooi voorbeeld van.

Wijndistrict Tolna

Tolna is het 22e wijndistrict van Hongarije. Tot 1998 hoorde het nog bij Szekszárd, sindsdien is het wijngebied dus zelfstandig. Het is zo'n 3780 groot. De wijngaarden zijn over het algemeen zuidwaarts gelegen. De bodem bestaat vooral uit lössgrond. Er wordt voor 60% witte wijn gemaakt en voor 40% rosé of rood. De witte druiven die we hier vinden, zijn vooral chardonnay, irsai olivér en rajnai rizling (riesling). Rode druiven zijn hier kékfrankos (blaufränkisch), portugieser, zweigelt en cabernet sauvignon. Sinds kort wordt er ook pinot noir verbouwd. Voor de smaak van de wijnen speelt het terroir een te verwaarlozen rol. De witte wijnen hebben harmonieuze zuren hebben en zijn smaakvol; de rode wijnen hebben een fruitig karakter. Verschillende grote wijnhuizen halen een deel van hun druiven uit Tolna, zoals het bekende Hilltop uit Ászár-Neszmély.

Wijnhuis Fabro

De wijnkelder van Fabro is te vinden aan een pittoresk pleintje buiten het centrum van de stad. Het wijnhuis is een echt familiebedrijf waaraan beide ouders en de twee zoons hun bijdrage leveren. Hun wijnen worden gemaakt van 3,5 ha eigen en 3 ha aangekochte druiven. Fabro's wijnen zijn pas sinds 2009 op de markt.

Restaurant

Sándor Kovács (Fabro op z'n Italiaans) heeft met zijn vrouw en twee zoons boven de wijnkelder overigens een restaurant met o la la ... een geweldige keuken. Onze gastheer vertelde dat hij met zijn restaurant het stadje wat leven wilde inblazen. Met succes, want het restaurant is vaak volgeboekt.

Versu - verjus

Ik had er nog nooit van gehoord, maar versu is de Hongaarse verbastering van het Franse verjus. Het is sap, dat gemaakt wordt van onrijpe druiven. In de keuken is het een uitstekende milde vervanger van de citroen. Door de zachte, frisse zuren kun je van versu ook limonade maken. Bij Fabro is het in die hoedanigheid te koop, maar het wordt er ook in de keuken gebruikt.

De wijnen

De wijnen van Fabro mankeert over het algemeen niets. We proefden bij ons bezoek stuk voor stuk correct gemaakte wijnen, de ene soms iets beter dan de andere. Heel bijzonder vond ik de wijnen niet; volgens mij vallen ze in de hogere categorie tafelwijnen, waarbij de Merlot 2009 het meest beviel. Ze werden voor een deel bij de uitgebreide, warme lunch geserveerd.

Een aantal van de geproefde wijnen op een rijtje:

- Nozze 2010: een witte cuvée van olaszrizling (welschriesling) en chardonnay. Een petrolachtige toets, met stevige zuren in de afdronk.

- Rosé 2010: een fruitige rosé van cabernet sauvignon en kékfrankos (blaufränkisch). Frisse zuren met een lekker bittertje in de afdronk.

- Paksi Siller 2010: siller is een wijn die qua type tussen rosé en rood in valt. De druiven worden korter ingeweekt dan bij rode wijn. Deze siller is karaktervol, met wat rode bes en kersen in de smaak. Vanwege de bitters paste deze wijn geweldig bij mijn hoofdgerecht van gegrilde zachte kaas en aardappelpuree met biet en nootmuskaat.

- Cuvée 2009: een blend van zweigelt, kékfrankos (blaufränkisch) en cabernet sauvignon. Een redelijk volle wijn met in de smaak kers, chocolade en vooral cacao.

- Merlot 2009: een zachtronde, fruitige en elegante wijn.

- Cabernet sauvignon 2009: een kruidige wijn, met kruiden en kers in de smaak. Zachte tannines.

Culinair

Vegetariërs zijn in Hongarije vaak een ondergeschoven kindje. Maar wat Gábriel Nyulasi vantevoren niet voor elkaar kreeg, deed de kok van Fabro à l'improviste: ik werd verwend met een superbe vegetarische maaltijd. Mijn voorgerecht bestond uit een goddelijke combinatie van gegrilde geitenkaas met gecaramelliseerde druiven op een bedje van groene sla. Mijn hoofdgerecht was een compositie van drie bolletjes puree van aardappel en rode biet, daarbovenop gegrilde zachte kaas en als bekroning een dot crème van gebakken pompoen. Voortreffelijk! Het dessert was een taartje van flensjes gevuld met vanillekwark, met warme kersensaus.
Oh ja, de niet-vegetariërs waren erg in hun nopjes met hun voorafje van viskoekjes en het hoofdgerecht van halászlé (vissoep).

Rondleidingen

Na de copieuze lunch kregen we van onze gastheer een rondleiding door zijn prachtige wijnkelder. Dat die bijna leeg was, had te maken met het gegeven dat de kelder meer bedoeld is om er familiebijeenkomsten te houden. Of trouwpartijen. Want de stenen tafel, het altaar achterin de kelder was ooit ingezegend door een kerkelijke hoogwaardigheidsbekleder, waardoor het mogelijk is om onder de keldergewelven kerkelijke huwelijken te sluiten.

Sándor Kovács is niet alleen een gastvrij man, maar ook een onderhoudend verteller. Het was daarom geen straf om aan het eind van de dag met ons busje een tour te maken door Paks, terwijl hij als een heuse reisleider het woord deed. Het bezoek aan de kerk van Paks, gebouwd door Imre Makovecz, was een van de hoogtepunten van de dag. Makovecz, een week eerder overleden, werd beschouwd als de stadsarchitect van Paks. Hij was vooral bekend als ontwerper van organische architectuur.

Tot slot enkele sfeerfoto's

 ∆  foto: Gábriel Nyulasi